Anoniem melden belemmert een goed gesprek
Uiteraard moet je grensoverschrijdend gedrag aan de kaak stellen. Ik vraag mij wel af of
anoniem melden de juiste weg is. Zijn de gevolgen van een anonieme melding voor zowel de
betrokkenen als de beschuldigde als ook het bedrijf of instelling niet te groot?
De anonieme melding lekt dikwijls uit. Het bedrijf of de organisatie schiet in de stress als je
op deze wijze in de media komt en iedereen heeft in het tijdperk van sociale media zijn of
haar oordeel over vermeende dader of over de leiding al klaar. Ik heb dit de afgelopen jaren
vakmatig helaas moeten concluderen.
Dikwijls is de vermeende dader al persona non grata verklaard voordat duidelijk is wat er aan
de hand is. Beschuldigd voor het leven terwijl er geen rechter aan te pas is gekomen. Ik denk
dat ik de voorbeelden niet hoef te noemen voor de lezer.
Ook het bedrijf zelf ligt onder vuur. Leidinggevenden en interne toezichthouders hebben dat
wel een beetje aan zichzelf te danken. De Pavlov reactie bij een anonieme melding is al snel:
we doen een onafhankelijk onderzoek. Op die manier neem je als leidinggevende of interne
toezichthouder niet zelf de verantwoordelijkheid om zaken uit te zoeken, maar werk je een
probleem via een zogenaamde onafhankelijke derde op korte termijn de deur uit. Maar
daarmee is de zaak niet opgelost. Een onafhankelijk onderzoek kan ook duiden op falend
leiderschap.
Natuurlijk snap ik dondersgoed dat mensen voor anoniem melden kiezen bij dergelijke
leiders. De angst voor repercussies en de zorgen over de eigen privacy zijn immers groot.
Maar wat als de vermeende dader niet voldoende toegang krijgt tot de informatie van de
geuite klachten. En wie praat er eigenlijk mee over de eisen die aan een onafhankelijk
onderzoek worden gesteld? Dikwijls alleen het bedrijf of de organisatie en niemand van de
betrokkenen. Natuurlijk roept iedereen: het moet zorgvuldig gebeuren. Maar hoe doe je dat?
Moet daar niet eens iets over worden afgesproken. Er zijn verschillende handreikingen
gedaan, bijvoorbeeld door regeringscommissaris Mariette Hamer, hoe om te gaan met
grensoverschrijdend gedrag. Eisen aan onafhankelijke onderzoeksbureaus zijn in de maak.
Wat is trouwens zorgvuldig onderzoek? Betekent dit dat er na afloop niks over naar buiten
mag komen? Dat is namelijk vragen om problemen. Ik spreek uit ervaring.
Ik ben voorstander van een andere weg. Wie durft er nog het goede gesprek aan te gaan als
leidinggevende met een vermeende dader of melder? Wie zorgt voor een werkatmosfeer
waar je frank en vrij naar je leidinggevende durft te stappen als je grensoverschrijdend
gedrag van een collega of meerdere meemaakt? Ben je in staat om als leidinggevende een
open vizier te houden voor alle kanten van het verhaal en met een respectvol oordeel te
komen om zo een zaak op te lossen?
Mijn pleidooi is om niet weg te lopen voor het goede gesprek en een werkcultuur te creëren
waar mensen niet anoniem hoeven te melden. Daar is lef voor nodig. Dan heb je bovendien
een onafhankelijk onderzoek helemaal niet nodig.